Zbliża się termin, do kiedy poszczególne kraje europejskie powinny zgłosić zapotrzebowanie na szczepionki przeciw grypie. Eksperci z Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy we współpracy z instytucjami publicznymi oraz producentami wypracowali Konsensus w sprawie zapotrzebowania na szczepionki przeciw grypie na sezon 2022/2023. Na podstawie zebranych danych [1] oraz analizy sytuacji rynkowej i epidemiologicznej została przeprowadzona estymacja, w wyniku której ustalono, że zapotrzebowanie na szczepionki przeciw grypie wzrośnie o około 20% w porównaniu z ubiegłym sezonem i wyniesie ponad 4,1 mln dawek łącznie na rynku prywatnym i publicznym.
[1]Źródła danych: Narodowy Fundusz Zdrowia (szczepionki refundowane, liczba recept), Ministerstwo Zdrowia (zakupy centralne), NIZP-PZH (rejestr szczepień w grupach wiekowych), PEX Pharma Sequence (sprzedaż apteczna recepty i opakowania), producenci (sprzedaż realizowana do aptek i ZOZ)
Stoimy w obliczu globalnego niedoboru szczepionek, który obecnie szacowany jest na poziomie ok. 30% światowej podaży. Jednocześnie z roku na rok rośnie gotowość Polaków do szczepień przeciw grypie sezonowej. Według szacunków ekspertów w sezonie 2021/2022 zostało udostępnionych pacjentom około 2 mln dawek na rynku prywatnym oraz co najmniej 1,5 mln dawek dostępnych w ofercie publicznej, a poziom wszczepialności grypy w populacji osiągnął kolejny rekordowy, jak dotychczas,wynik 9% zaszczepionych w populacji (vs. 6% w sezonie 2020/2021). Ten istotny skok to rezultat przede wszystkim znaczącego rozszerzenia zakresu finansowania szczepionek, w tym zapewnienia bezpłatnych szczepień dla dużych grup zawodowych (pracownicy ochrony zdrowia, edukacji oraz służby publiczne) oraz od listopada 2021, umożliwienia bezpłatnych szczepień przeciw grypie dla wszystkich powyżej 18 roku życia w sezonie 2021/2022.
COVID, czy grypa? Pionierskie testy diagnostyczne w Medicover
Sezon 2021/2022 przyniósł łączny wzrost liczby zrealizowanych szczepień o 52% w porównaniu z sezonem 2020/2021. Najliczniejszą grupą, która skorzystała ze szczepień, byli seniorzy (22,9% populacji), którzy mogli skorzystać zarówno ze 100% refundacji ceny szczepionki w aptece, jak i z bezpłatnych szczepionek zakupionych przez Ministerstwo Zdrowia. Rozpowszechnienie donosowej szczepionki dla dzieci oraz refundacja szczepionek przeciw grypie dla wszystkich dzieci od 6 m.ż do 18 r.ż. przełożyła się także na wzrost zainteresowania szczepieniami dzieci. Kolejną grupą osób chętnie korzystającą z możliwości szczepień byli dorośli (zdrowi, z grup ryzyka oraz personel medyczny i pracownicy edukacji), wśród których zmiana w poziomie liczby dawek w stosunku do roku ubiegłego wyniosła blisko 20%. Przyczyny tego wzrostu należy doszukiwać się w polepszeniu ogólnej dostępności do szczepionek za sprawą rozszerzenia listy zawodów uprawnionych do realizacji szczepień.
– Z pewnością bezpośredni wpływ na kolejny rekord wszczepialności w ubiegłym sezonie miały takie czynniki jak: bezpłatne szczepienia dla pracowników personelu medycznego, służb publicznych i edukacji, powszechniejsze wykorzystanie wszystkich wskazań refundacyjnych od początku sezonu szczepień oraz poszerzenie listy zawodów kwalifikujących i wykonujących szczepienia przeciw grypie sezonowej opielęgniarki, farmaceutów i inne zawody medyczne, jak również wprowadzenie szczepień przeciw grypie do aptek – podkreśla Przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy prof. dr hab. n. med. Adam Antczak.
Duże zainteresowanie szczepieniami w 2021/2022 roku, poważne zmiany systemowe (szczepienia w aptekach, rozszerzenie grup pacjentów uprawnionych do bezpłatnych szczepionek), ale równieżrozwój światowej pandemii, zmieniające się globalnetrendyi rosnące zapotrzebowanie na szczepionki to duże wyzwanie organizacyjne i planistyczne w nadchodzącym sezonie. Antycypującte trudności Eksperci z Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy, we współpracy z instytucjami publicznymi oraz przedstawicielami przemysłu, przygotowali Konsensus Ekspertów w sprawie zapotrzebowania na szczepionki przeciw grypie w sezonie 2022/2023.
Według ekspertów prognozowanie ma posłużyć odpowiedniemu planowaniu zapotrzebowania krajowego na szczepionki przeciw grypie. Ich zdaniem to właśnie teraz upływa termin na składanie publicznych zamówień na szczepionki oraz na odpowiednią koordynacjęsezonu szczepień 2022/2023 pod kątem organizacyjnym. Zwracają oni również uwagę na istotną rolę zamówień publicznych, które umożliwiają Polsce jako krajowi o niskim poziomie wszczepialności znaleźć się wyżej w kolejce do realizacji zamówień na szczepionki.
Autorzy Konsensusu zwrócili uwagę, że w nadchodzącym sezonie szczepień przeciw grypie niezbędne są przede wszystkim:
- wcześniejsze planowanie wielkości i terminów dostaw,
- realizacja zakupów centralnych, np. na potrzeby szczepień personelu medycznego,
z uwzględnieniem wczesnego inicjowania procedur przetargowych, sprawnego procesu zgłaszania się podmiotów leczniczych i punktów szczepień, - ustalenie realnego kalendarza dostaw, uwzględniającego zapotrzebowanie rynkowe
i sezonowość szczepień, - wprowadzenie zmian systemowych wspierających dostępność do szczepień
i wyszczepialność, - przeprowadzenie efektywnej kampanii informacyjnej skierowanej zarówno do pracowników ochrony zdrowia, jak i pacjentów
Bezpłatne szczepienia przeciw grypie dla wszystkich pełnoletnich
– Tylko wprowadzenie skoordynowanego planu szczepień dla grypy i COVID-19 uwzględniającego realne cele i monitorowanie jego wykonania przyniesie korzyści zdrowotne w postaci lepszej ochronyspołeczeństwa, odciążeniasystemu ochrony zdrowia oraz zapobiegnie utylizacji niewykorzystanych dawek szczepionek– dodaje dr hab. n. med. Ernest Kuchar, Prezes Polskiego Towarzystwa Wakcynologii.
Jednocześnie Eksperci Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy zwracająuwagę, że pomimo stosunkowo dużej deklaratywnej chęci zaszczepienia się Polaków (25% ankietowanych) i zwiększającego się potencjału polskiego rynku, szacunki na kolejny sezon powinny być dokonywane ostrożnie, nie tylko w związku z globalnym deficytem szczepionek, ale także z powodu korekt, które mogą być związane z komunikowaniem powolnego wychodzenia z pandemii.
– Ostrożne prognozy na nadchodzący sezon wynikająz wcześniejszych doświadczeń z lat 2006 i 2010, gdy po sezonach pandemicznych i silnym wzroście zainteresowania Polaków szczepieniami, w kolejnych latach istotnie onomalało.– dodaje dr hab. n. med. Ernest Kuchar, Prezes Polskiego Towarzystwa Wakcynologii.
Zdaniem ekspertów do ważnych czynników wspierających optymalizację procesu szczepień w sezonie 2022/2023 będą miały rekomendacje usprawniające realizację szczepień obejmujące zmiany systemowe, dot. zwiększania wszczepialności oraz zmiany społeczne. Istotne jest m.in. dopracowanie systemu dystrybucji dawek z rezerw rządowych na rynku publicznym, uwzględnienie szczepień przeciw grypie w systemie skierowań na szczepienia (alerty sms, e-skierowania, e-rejestracja, itd.), a także stworzenie dedykowanych materiałów informacyjnych dla nowych punktów szczepień.
Eksperci podkreślają dużą rolę szerokiej akcji informacyjnej dotyczącej uprawnień do skorzystania z finansowania i refundacji szczepionek we wszystkich grupach wiekowych i zawodowych oraz regularne podawanie informacji o poszerzeniu liczby punktów, w których można wykonywać szczepienia. Istotnym elementem w skracaniu ścieżki pacjenta na drodze do szczepień byłoby również umożliwienie farmaceutom i pielęgniarkom wypisywanie recept na szczepionki refundowane oraz umożliwienie informowania przez apteki o usłudze szczepienia wykonywanej w ramach opieki farmaceutycznej – Zaobserwowano wzrost wyszczepialności wśród populacji osób dorosłych od wprowadzenia możliwości wykonywania szczepień przeciwko grypie w aptekach, w czerwcu 2021 r. Należy kontynuować ten pozytywny trend i zwiększyć bezpieczeństwo zdrowotne Polaków, tym bardziej, że farmaceuci wyrażają chęć szkolenia i zdobywania kompetencji umożliwiających im szczepienia w aptekach – mówi dr n. farm. Piotr Merks, prezes Związku Zawodowego Pracowników Farmacji.
Eksperci zwracają również uwagę, że dokładna analiza realizacji szczepień w Polsce będzie możliwa jedynie w przypadku wprowadzenia ogólnopolskiego centralnego rejestru szczepień połączonego z kontami pacjenta IKP. Istotną rolę odgrywa również diagnostyka i raportowania zachorowań na grypę (z wykorzystaniem sieci laboratoriów diagnostycznych COVID-19) oraz edukacja szkolna i dotarcie do rodziców oraz dzieci np. w formie ogólnopolskich akcji szczepień w szkołach z początkiem sezonu.
Ogólnopolski Program Zwalczania Grypy jest inicjatywą społeczną niezależnych ekspertów medycznych. Program od ponad 9 lat prowadzi w Polsce działania edukacyjne na rzecz budowania świadomości zagrożeń wynikających z tej choroby i podniesienia poziomu wyszczepialności przeciw grypie zarówno wśród pacjentów z grup ryzyka, jak i całego społeczeństwa. Organizatorem Społecznej Kampanii Informacyjnej powstałej w ramach Programu jest Fundacja Nadzieja dla Zdrowia. Działania skierowane są do środowiska medycznego, opinii publicznej, samorządów oraz pracodawców. Przedsięwzięcie spotkało się z aprobatą najważniejszych instytucji działających na rzecz poprawy zdrowia publicznego, wielu organizacji zrzeszających lekarzy, pracodawców, związków i samorządów oraz towarzystw medycznych.
Źródło: materiały prasowe
Prof. Witt: Nie możemy w tej chwili traktować COVID-19 jak grypy; to fatalny trop