W Agencji Badań Medycznych trwają intensywne prace nad rozpoczęciem projektu, którego celem jest sprawdzenie przydatności klinicznej testu EndoRNA w populacji kobiet z podejrzeniem endometriozy. – Test EndoRNA umożliwia szybsze potwierdzenie lub wykluczenie obecności endometriozy (wynik nawet w ciągu 48h) – podkreśla Lucyna Jaworska-Wojtas, prezes Fundacji Pokonać Endometriozę.
– Skrócony czas diagnostyki jest kluczowy dla pacjentek, ponieważ pozwala na wcześniejsze rozpoczęcie leczenia i minimalizację negatywnych skutków schorzenia – mówi Lucyna Jaworska-Wojtas. – Statystyki wskazują, że co 10. kobieta może cierpieć na endometriozę (nawet 200 mln kobiet, dane WHO), a nie wszystkie przypadki są zdiagnozowane. Istnieje potrzeba zwiększenia świadomości endometriozy, zarówno wśród pacjentek, jak i profesjonalistów medycznych. Kluczowa jest poprawa rozpoznawalności schorzenia. Endometrioza odpowiada za ok. 40% niepłodności kobiecej a wśród chorych na nią 50 procent ma problemu płodnością.
Test EndoRNA może być kluczowy w identyfikacji przypadków, które wcześniej mogły pozostać nierozpoznane, przyczyniając się do poprawy statystyk diagnozowania endometriozy. Co więcej, jest to metoda, która może być wykorzystana w każdym gabinecie lekarskim. Nie wymaga bowiem specjalistycznego sprzętu, a pacjentka po pobraniu próbki może wrócić do codziennych obowiązków.
Jak ABM sprawdzać będzie test EndoRNA?
Dotychczas jedyną pewną metodą potwierdzenia endometriozy była laparoskopia. Natomiast test jest szybką, bezpieczną procedurą, którą można wykonać w gabinecie lekarskim, polegającą na pobraniu fragmentu błony śluzowej w trakcie badania ginekologicznego. Test EndoRNA jest dostępny komercyjnie na rynku polskim od 2023 roku.
Projekt ABM ma na celu sprawdzenie przydatności klinicznej testu EndoRNA w odniesieniu do populacji pacjentek z niejednoznacznymi wynikami badań obrazowych lub brakiem odchyleń w badaniach obrazowych pomimo objawów klinicznych sugerujących endometriozę. Każdej z pacjentek zostanie wykonany test EndoRNA, a jego wyniki porównane z wynikami z laparoskopii.
Wyniki eksperymentu mogą zostać wykorzystane przez Ministerstwo Zdrowia do zlecenia AOTMiT oceny możliwości refundacji testu w przypadku otrzymania wyników potwierdzających jego porównywalną skuteczność do laparoskopii.
W przypadku pozytywnej odpowiedzi dotyczącej porównywalnej skuteczności i czułości testu względem laparoskopii możliwe stanie się wczesne wykrycie schorzenia i podjęcie terapii. Wczesne leczenie to również szansa na ograniczenie skutków powikłań towarzyszących zaawansowanej endometriozie.
– Wykrywanie różnych form endometriozy jest kluczowe dla spersonalizowanej opieki i skutecznego planowania leczenia, co może poprawić jakość życia pacjentek – wyjaśnia Lucyna Jaworska-Wojtas. – Inne, obecnie stosowane markery jak CA 125 lub Bcl6 nie są specyficzne dla endometriozy i nie wskazują jednoznacznie występowania tej choroby.
Jednak sam test na endometriozę to za mało
Endometrioza dotyka około 6 do 10 procent kobiet w wieku 15-49 lat. Jak szacują eksperci, w Polsce cierpieć z jej powodu może nawet 3 mln kobiet. Podstawowym problemem jest późna rozpoznawalność choroby, średnio po 6-8 latach dolegliwości bólowych wyłączających kobiety z normalnego funkcjonowania w społeczeństwie i z aktywności zawodowej.
Endometrioza charakteryzuje się obecnością komórek błony śluzowej trzonu macicy (endometrium) poza jamą macicy. Komórki te są nadal aktywne wydzielniczo i, reagując na zmiany hormonalne zachodzące w cyklu miesiączkowym, powodują w organizmie przewlekłą reakcję zapalną. Ponadto, endometrioza może być również̇ przyczyną obniżonej płodności. Ratunek w walce z chorobą może stanowić bardziej dostępna diagnostyka, ale by rzeczywiście zmienić na lepsze sytuację endo-kobiet potrzebne są dużo szersze działania.
– Moje rekomendację wskazują na wprowadzenie Testu EndoRNA jako wskazania endometriozy, ale do odpowiedniej diagnostyki i leczenia muszą być natychmiast powołane Centra Diagnozy i Leczenia Endometriozy oraz wprowadzona prawidłowa wycena świadczeń. Będzie to wówczas prawidłowe i kompleksowe diagnozowanie i leczenie pomagające 3 milionom wykluczonych z systemu opieki zdrowotnej pacjentek –podsumowuje Lucyna Jaworska-Wojtas.
Zespół ds. diagnostyki i leczenia endometriozy stworzy system profilaktyki
Miesiączka nie powinna mocno boleć
Źródło: ABM