Sprawozdanie dotyczące przestrzegania praw pacjenta na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obejmujące okres od dnia 1 stycznia 2020 r. do dnia 31 grudnia 2020 r. przedstawił Sejmowej Komisji Zdrowia Rzecznik Praw Pacjenta Bartłomiej Chmielowiec.
„Ubiegły rok był rokiem wyjątkowym pod kątem realizacji praw pacjenta. Z powodu pandemii prawa te były częściowo ograniczone, jednak stoję na stanowisku, że nawet w tak ekstremalnych warunkach nie możemy pozbawiać pacjenta jego praw” – zaznaczył w przemówieniu Rzecznik wygłoszonym 30 września 2021 r.
Przechodząc do oceny przestrzegania praw pacjenta, należy wskazać, że w 2020 r. najwięcej zgłoszeń dotyczyło praw pacjenta do świadczeń zdrowotnych. Na Telefonicznej Informacji Pacjenta która stanowi najwygodniejszą formę kontaktu, spośród wszystkich rodzajów świadczeń, najwięcej zgłoszeń w 2020 r. dotyczyło podstawowej opieki zdrowotnej (29 proc.), ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (24,9 proc.) a dopiero na trzecim miejscu leczenia szpitalnego (18,6 proc.). Dla porównania w 2019 r., spośród wszystkich rodzajów świadczeń, najwięcej zgłoszeń dotyczyło leczenia szpitalnego (24,4 proc.), ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (20,3 proc.), podstawowej opieki zdrowotnej (14,6 proc.).
Należy zauważyć, że w 2020 r. doszło do odwrócenia trendu zgłoszeń – w stosunku do podstawowej opieki zdrowotnej odnotowano ich najwięcej, mimo że w poprzednich latach pacjenci oceniali POZ jako względnie dostępne w systemie. Przyczyną wzrostu zgłoszeń dotyczących POZ były liczne zmiany wprowadzane w systemie ochrony zdrowia w związku z przeciwdziałaniem epidemii, a nadto powszechne wdrożona konsultacja lekarza POZ w formie teleporady. Pacjenci zgłaszali przede wszystkim problemy z nawiązaniem kontaktu z przychodnią POZ (dostęp do rejestracji), a także niemożliwość uzyskania osobistej porady z lekarzem POZ a także pomocy w przypadkach nagłych zachowań dedykowanych dla POZ. Rozwiązania telemedyczne są potrzebne i bardzo przydatne, natomiast nie zawsze mogą zastępować osobistej wizyty pacjentów w przychodniach, które w wielu przypadkach pozostają niezbędne dla realizacji prawidłowego przebiegu procesu diagnostyki i leczenia.
W 2020 r. poziom przestrzegania praw pacjenta z uwagi na warunki zewnętrzne uległ pogorszeniu. Właściwie we wszystkich obszarach działalności Rzecznika Praw Pacjenta w 2020 r. odnotowaliśmy znaczny wzrost aktywności oraz podjętych spraw. Niewątpliwie miało to bezpośredni związek z ogłoszeniem stanu pandemii, czego skutkiem było poszukiwanie przez pacjentów instytucji oferującej wsparcie.
