Zjawisko pseudomedycyny w Polsce stało się poważnym problemem, który zagraża zdrowiu i bezpieczeństwu pacjentów. W odpowiedzi na rosnącą liczbę przypadków nadużyć w tej dziedzinie, Ministerstwo Zdrowia przygotowało projekt nowelizacji ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, znany jako lex szarlatan. Projekt ma na celu wzmocnienie uprawnień Rzecznika Praw Pacjenta (RPP) i skuteczniejsze przeciwdziałanie praktykom pseudomedycznym, które mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Projekt nowelizacji, który jest obecnie w fazie konsultacji, przewiduje szereg zmian, które pozwolą na skuteczną walkę z działalnością osób i podmiotów udzielających świadczenia zdrowotne bez odpowiednich uprawnień oraz szerzących dezinformację medyczną w celach finansowych.
Czym są praktyki pseudomedyczne?
Praktyki pseudomedyczne to wszelkie działania, które są podejmowane w celu leczenia lub poprawy zdrowia, a które nie mają oparcia w naukowych badaniach medycznych lub aktualnej wiedzy. Dotyczy to między innymi metod, które nie mają potwierdzonej skuteczności, stosowania terapii, które nie zostały zatwierdzone przez odpowiednie instytucje zdrowotne, a także szerzenia dezinformacji medycznej. Przykładami pseudomedycznych praktyk mogą być terapie alternatywne, które obiecują cudowne uzdrowienie, a także stosowanie nieznanych substancji lub procedur bez podstaw w medycynie opartej na dowodach. To właśnie te praktyki, które mogą prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia pacjentów, zainspirowały autorów nowego projektu ustawy do wprowadzenia restrykcyjnych przepisów, mających na celu eliminowanie takich działań.
Projekt „Lex Szarlatan” – zmiany w prawie
Nowelizacja ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, która jest obecnie konsultowana, ma na celu skuteczniejsze wyeliminowanie pseudomedycznych praktyk. W projekcie przewiduje się dodanie nowych kompetencji dla Rzecznika Praw Pacjenta, który ma stać się kluczowym organem w walce z szarlatanami i nieuczciwymi praktykami w medycynie. Rzecznik Praw Pacjenta otrzyma uprawnienia do prowadzenia postępowań w sprawach praktyk pseudomedycznych, które będą wyodrębnione od innych naruszeń zbiorowych praw pacjentów. Kluczowym celem jest skoncentrowanie się na działaniach osób, które oferują metody leczenia bez posiadania odpowiednich kwalifikacji, co naraża pacjentów na poważne ryzyko.
Praktyki pseudomedyczne, według projektu, będą obejmować nie tylko stosowanie metod, które nie mają naukowego potwierdzenia skuteczności, ale także szerzenie dezinformacji medycznej, zwłaszcza w przypadku, gdy osoby promujące takie metody uzyskują korzyści finansowe lub osobiste. W projekcie znalazła się także propozycja nałożenia kar finansowych (do miliona złotych) na podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych, osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne, które stosują pseudomedyczne praktyki. Kara ta ma być narzędziem do odstraszania od takich działań, które mogą nie tylko zagrażać zdrowiu pacjentów, ale również wprowadzać ich w błąd.

Rzecznik Praw Pacjenta: zwiększenie bezpieczeństwa pacjentów wymaga skutecznych narzędzi prawnych
Rzecznik Praw Pacjenta – nowe kompetencje
Nowe przepisy przyznają Rzecznikowi Praw Pacjenta szersze uprawnienia, które pozwolą na skuteczniejsze interweniowanie w przypadkach stosowania pseudomedycznych praktyk. Zgodnie z projektem, RPP będzie mogło nałożyć karę pieniężną, a także stosować tzw. decyzje tymczasowe, które zobowiążą osoby lub instytucje stosujące praktyki naruszające prawa pacjentów do zaprzestania tych działań. W przypadku, gdy nie można usunąć skutków tych działań, nowe przepisy pozwolą na nałożenie kary za niewykonanie obowiązków naprawczych.
Projekt wprowadza również możliwość wydawania przez Rzecznika ostrzeżeń publicznych, które będą informować społeczeństwo o zagrożeniach związanych z daną praktyką. Takie ostrzeżenia mogą dotyczyć działań, które zagrażają zdrowiu pacjentów, a ich skutki są trudne do naprawienia. Wprowadzenie tej kompetencji ma na celu ochronę pacjentów przed niebezpiecznymi i nielegalnymi praktykami oraz zwiększenie transparentności działań w obszarze ochrony zdrowia.
Kara finansowa i odpowiedzialność za praktyki pseudomedyczne
Zgodnie z nowelizacją, kara za stosowanie pseudomedycznych praktyk może wynieść nawet do miliona złotych. To wyjątkowo restrykcyjne podejście, które ma na celu eliminowanie szarlatanów i osób wykorzystujących trudną sytuację pacjentów, którzy szukają alternatywnych terapii, często w desperackim poszukiwaniu ratunku. Tak wysoka kara ma również odstraszać innych od angażowania się w podobne praktyki. Kary te mogą być nałożone na osoby fizyczne, podmioty organizacyjne oraz inne jednostki, które stosują nielegalne metody leczenia lub rozpowszechniają szkodliwą dezinformację medyczną.
Odpowiedzialność za działalność pseudomedyczną może dotyczyć także organizatorów strajków w placówkach medycznych, jeśli ich działania prowadzą do stosowania metod uznanych za szkodliwe lub nielegalne. Przepisy te mają stanowić skuteczne narzędzie ochrony zdrowia pacjentów i eliminowanie działań, które mogą zagrażać ich życiu i zdrowiu.
Oczekiwana skuteczność nowych przepisów
Z perspektywy systemu ochrony zdrowia, projekt lex szarlatan ma za zadanie uporządkowanie kwestii związanych z nielegalnymi i szkodliwymi praktykami w medycynie. Nowe przepisy mają także wzmocnić rolę Rzecznika Praw Pacjenta, który będzie mógł działać w sposób bardziej zdecydowany i skuteczny w obszarze ochrony pacjentów przed szarlatanami. Wdrożenie nowych regulacji może przyczynić się do zwiększenia bezpieczeństwa pacjentów, ochrony przed dezinformacją oraz lepszej kontroli nad działalnością nieuczciwych osób i firm działających w obszarze ochrony zdrowia.
Projekt nowelizacji ustawy lex szarlatan ma na celu zwiększenie ochrony pacjentów przed pseudomedycznymi praktykami i dezinformacją medyczną, które mogą prowadzić do poważnych szkód zdrowotnych. Wzmocnienie kompetencji Rzecznika Praw Pacjenta oraz wprowadzenie kar finansowych za stosowanie takich praktyk ma na celu skuteczne przeciwdziałanie temu zjawisku. Nowe przepisy, po ich uchwaleniu, mają stanowić istotny krok w kierunku zwiększenia bezpieczeństwa pacjentów i eliminowania szkodliwych działań w sektorze ochrony zdrowia.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz ustawy o systemie powiadamiania ratunkowego dostępny jest na stronie.

Rekordowe odszkodowanie przyznane pacjentowi. Fundusz Kompensacyjny Zdarzeń Medycznych
lex szarlatan, pseudomedyczne praktyki, nowe przepisy, Rzecznik Praw Pacjenta, nowelizacja ustawy, kara za pseudomedycynę, dezinformacja medyczna, kara finansowa, ochrona pacjentów, ustawa o prawach pacjenta, nowe uprawnienia RPP, walka z szarlatanami, pseudomedyczna dezinformacja, zdrowie pacjentów
Istnieje tylko jedna słuszna wiedza, tylko jedna prawda, systemowa 😉 Nigdy nie kwestionujcie jedynej słusznej prawdy! 😉