Dlaczego na konsultację ze specjalistą kardiologiem warto zabrać nie tylko wyniki badań związanych z sercem, ale także tarczycą i nerkami? Skąd w poradni kardiologicznej pytania o wyniki pomiaru cukru, przebyte operacje i choroby zakaźne? Wyjaśnia dr hab. n. med. Ewa Jędrzejczyk-Patej z Pracowni Elektrofizjologii i Stymulacji Serca Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu, ekspert Sekcji Rytmu Serca Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego.
Podstawą dobrego przygotowania do konsultacji kardiologicznej jest wcześniejsza dokumentacja medyczna pacjenta. Najważniejsza jest ta dotycząca wcześniejszych schorzeń kardiologicznych: historii przebytych zabiegów kardiologicznych, w tym na przykład ablacji, implantacji urządzeń kardiologicznych, ale również choroby podstawowej, to jest na przykład przebytego zawału serca czy zapalenia mięśnia sercowego.
Bardzo przydatne jest wcześniejsze oraz aktualne badanie EKG. O kserokopię ostatnich wyników elektrokardiogramów (EKG) warto poprosić lekarza, który skierował pacjenta na konsultację kardiologiczną, na przykład lekarza rodzinnego. Porównanie wyników ostatnich badań EKG z badaniami wcześniejszymi jest nierzadko bardzo pomocne w postawieniu rozpoznania. Sam opis badania (interpretacja lekarza kierującego) może okazać się niewystarczający do celów diagnostycznych.
Ważnym wynikiem jest badanie echokardiograficzne. Warto zachować wcześniejsze wyniki i zabrać je ze sobą na kolejną wizytę w poradni kardiologicznej. Jeśli pacjent ma na przykład nawracające arytmie, ocena echokardiograficzna jest bardzo ważna, ponieważ pozwala stwierdzić, czy arytmia powoduje zmiany w kurczliwości serca pacjenta. Ta wiedza ma znaczenie w podejmowaniu decyzji o ewentualnej kwalifikacji pacjenta na przykład do zabiegu ablacji lub przeciwnie – o odroczeniu tej procedury.
Na konsultację ze specjalistą kardiologiem warto zabrać także wcześniejsze wyniki badań holterowskich. Dzięki nim lekarz będzie w stanie ocenić i porównać tzw. ładunek (ang. burden) arytmii. Może się na przykład okazać, że pacjent miał wcześniej mniej skurczów dodatkowych, a aktualnie ma ich więcej lub odwrotnie. Bywa, że archiwalne badania wykazywały różne rodzaje arytmii, których w najnowszym badaniu nie potwierdzono. To bardzo cenna wiedza.
Kolejnym badaniem istotnym z punktu widzenia konsultacji kardiologicznej jest test wysiłkowy, szczególnie ważny w diagnostyce pacjentów z zespołem wieńcowym, ale również w przypadku różnych arytmii i zaburzeń przewodzenia. Badanie to jest podstawowym testem pozwalającym na stwierdzenie zmian niedokrwiennych spowodowanych miażdżycą tętnic wieńcowych i stanowi jedno z podstawowych badań, na podstawie których chory jest kierowany do koronarografii.
W przypadku pacjentów posiadających kardiologiczne urządzenia wszczepialne bardzo ważny jest wynik ostatniej kontroli implantowanego układu. To bardzo ważne zwłaszcza wtedy, kiedy wybieramy się na wizytę do poradni niewyposażonej w specjalistyczne programatory do kontroli urządzeń wszczepialnych. Wynik z poradni kontroli urządzeń dostarczy konsultującemu kardiologowi informacji, jak zaprogramowane jest nasze urządzenie, czy pracuje w sposób prawidłowy, czy u pacjenta występowały arytmie bądź też ile wynosi odsetek stymulacji i czy chory jest od tej stymulacji zależny.
Warto wiedzieć, że lepiej jest zabrać ze sobą więcej dokumentacji medycznej niż pochopnie pominąć i zostawić w domu wyniki, które po fakcie okazałyby się pomocne. Przysłowiowa teczka z dokumentacją jest istotna zwłaszcza wtedy, kiedy pacjent zgłasza się na konsultację kardiologiczną inną niż planowa. Zawsze, kiedy pojawiają się nowe niepokojące symptomy lekarz chciałby dysponować możliwie największą liczbą informacji o stanie zdrowia chorego. Co istotne, kardiolog nie pyta i nie ocenia wyłącznie informacji i wyników dotyczących bezpośrednio serca pacjenta.
Lekarzowi warto pokazać dzienniczek kontroli: ciśnienia tętniczego krwi, tętna i, jeśli pacjent choruje na cukrzycę, także pomiarów wartości glukozy.
Pacjenci bywają zaskoczeni pytaniami kardiologa o wyniki badań tarczycy, lipidogramu, prób wątrobowych czy parametrów nerkowych, takich jak kreatynina. Warto wyjaśnić: kreatynina to parametr istotny ze względu na ustalenie dawkowania wybranych leków – w przypadku zaburzeń pracy nerek konieczna jest zmiana dawkowania niektórych z przyjmowanych preparatów.
Przed wizytą u kardiologa warto także przygotować do wglądu specjalisty ostatnie wypisy ze szpitala – o ile przebyte wiele lat temu operacje czy zabiegi mogą nie okazać się istotne, to ostatnie interwencje chirurgiczne lub procedury są jak najbardziej warte wglądu.
Zaskoczeniem dla pacjentów bywają pytania dotyczące przebytych chorób zakaźnych. Szczególnie ważnym schorzeniem jest w tym kontekście borelioza, która w przypadku zajęcia procesem chorobowym serca może powodować między innymi zaburzenia rytmu i przewodzenia.
Dobrą praktyką jest spisanie przed wizytą u kardiologa wszystkich schorzeń współistniejących, występujących obecnie objawów i pytań, które w czasie wizyty bardzo często umykają. Koniecznie należy mieć listę aktualnie przyjmowanych leków z ich dawkami – jako lekarze nie domyślimy, się jaki preparat kryje się pod tajemniczą nazwą „biała okrągła tabletka”. Dobre przygotowanie usprawni wizytę i skróci jej czas.
Warto przypomnieć, że w obecnych realiach zaostrzonego reżimu sanitarnego do poradni kardiologicznej udajemy się w maseczkach ochronnych. Jeśli tylko pacjent jest w stanie przyjść na konsultację samodzielnie, warto pojawić się bez osób towarzyszących. Do poradni warto przyjść 10-15 minut przed wyznaczonym czasem wizyty – taki zapas powinien wystarczyć do zarejestrowania się i wykonania badania EKG, od którego zaczyna się każda konsultacja w poradni kardiologicznej.
Sonda „Serce Pacjenta”: Potrzebna większa dostępność wizyt u kardiologów i refundacja nowoczesnych terapii
Od 2022 roku Krajowa Sieć Kardiologiczna ma objąć kolejne regiony