31 maja 2021 roku swoją działalność zainaugurowało Forum Ekspertów ds. Cukrzycy, którego celem jest przeprowadzenie kompleksowej debaty na temat stanu polskiej diabetologii oraz – w długiej perspektywie – usprawnienia systemu opieki nad pacjentem z cukrzycą w Polsce. Pierwsza debata dotyczyła tego, jak środki z opłaty cukrowej mogą usprawnić system opieki diabetologicznej.
Cukrzyca jest jedną z chorób, które najbardziej obciążają system ochrony zdrowia, tymczasem w 2021 r. z tytułu opłaty cukrowej do NFZ powinno trafić nawet 3 mld PLN. Zdaniem ekspertów środki te powinny zostać spożytkowane na zapewnienie pacjentom szerszego dostępu do innowacyjnych leków stosowanych w leczeniu cukrzycy, specjalistyczne centra opieki diabetologicznej, szerszy dostęp do diagnostyki, systemów monitorujących, jak również edukację i promocję aktywnego stylu życia.
– Nie ulega wątpliwości, że aby sprostać coraz poważniejszemu i powszechniejszemu wyzwaniu, jakim jest cukrzyca – a przez to móc efektywnie odpowiadać na potrzeby i oczekiwania pacjentów – należy stale dążyć do poprawy i usprawniania każdego z elementów opieki diabetologicznej. To zaś najlepiej osiągnąć w drodze wspólnej, skoordynowanej pracy, łącząc wiedzę i doświadczenie szerokiego grona ekspertów – podkreśliła na wstępie Anna Śliwińska, prezes zarządu Głównego Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków.
W ramach swoich prac Forum planuje organizację szeregu debat, których efektem będzie wypracowanie zestawu rekomendacji zmian w obszarze diabetologii. Tematem pierwszej z nich była alokacja środków z opłaty cukrowej.
W 2017 roku koszty diagnostyki i leczenia cukrzycy, które poniósł Narodowy Fundusz Zdrowia, wyniosły ponad 6 mld zł, z czego na samą cukrzycę wydano ok. 2,8 mld zł (45 proc.), a ok. 3,2 mld zł (55 proc.) na diagnostykę i leczenie powikłań wywołanych przez cukrzycę. Należą do nich: powikłania sercowo-naczyniowe, zawały, udary, miażdżyca, przewlekła choroba nerek, neuropatie, retinopatie (ślepota) oraz amputacje spowodowane martwicą tkanek.
Wyniki badań epidemiologicznych wskazują, że rosnące problemy zdrowotne (otyłość, cukrzyca, choroby cywilizacyjne) mają związek z nadmiernym spożyciem cukru – w tym napojów słodzonych. W 2020 roku został wprowadzony podatek akcyzowy od zawartości cukru w napojach – tzw. opłata cukrowa, z której 96 proc. powinno trafić do NFZ, zasilając w 2021 r. budżet ochrony zdrowia o ok. 3 mld zł. Dotychczas jednak do budżetu płatnika wpłynęło ok. 290 mln zł., co wskazuje, że dynamika jest niższa od zakładanej.
– Opłata cukrowa to rozwiązanie modyfikujące zachowania konsumenckie obywateli. Interwencja przynosi zakładane i spodziewane rezultaty. W 2021 roku po 5 miesiącach funkcjonowania opłaty cukrowej nastąpił wyraźny spadek sprzedaży produktów objętych opłatą cukrową” – wyjaśniła dr n. ekon. Małgorzata Gałązka-Sobotka z Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia (IZWOZ) Uczelni Łazarskiego.
– Efekty wprowadzenia opłaty cukrowej będą widocznie de facto dopiero za kilkanaście lat, ale już teraz opłata spowodowała 23 proc. spadek sprzedaży produktów słodzonych” – wskazywał z kolei prof. Krzysztof Strojek, konsultant krajowy w dziedzinie diabetologii.
Prof. Gutkowska: coraz więcej Polaków choruje na cukrzycę, to społeczna skala problemu
Prof. dr hab. Leszek Czupryniak z WUM uważa, że środki z opłaty cukrowej powinny zostać skierowane na rozszerzenie listy leków objętych refundacją, poszerzenie dostępu do nowoczesnych technologii monitorowania poziomu cukru, na leczenie otyłości olbrzymiej, a także na edukację prozdrowotną.Priorytetowe są działania przynoszące mierzalny sukces. Powinno nam zależeć na czymś, co przyniesie realną poprawę w krótkim czasie – do 3 lat” – podkreślił prof. Leszek Czupryniak.
Nadmierne spożycie cukru, przy jednoczesnym braku aktywności fizycznej, prowadzić może do otyłości, w wyniku której może rozwinąć się cukrzyca typu 2 – a także ponad 200 innych jednostek chorobowych.
– Powstała propozycja – pakiet cukrowy jako pakiet interwencji związany z zapobieganiem i leczeniem cukrzycy i otyłości, niewyczerpujący wszystkich możliwości w walce o zdrowie Polaków. Byłaby to długoterminowa strategia działania, przeciwdziałanie nadwadze i otyłości oraz zapewnienie opieki medycznej otyłości i powikłań, do których należy cukrzyca” – powiedziała Małgorzata Gałązka-Sobotka.
W ramach pakietu cukrowego, służącemu jak najbardziej efektywnej alokacji środków z opłaty cukrowej zostały zaproponowane następujące rozwiązania:
- profilaktyka prozdrowotna w szkołach podstawowych z wykorzystaniem nowoczesnych narzędzi cyfrowych, screeningu i monitorowania stanu zdrowia dzieci i młodzieży;
- utworzenie poradni leczenia otyłości u dzieci;
- kompleksowa porada diabetologiczna dedykowana pacjentom z cukrzycą typu 1 i 2;
- świadczenia edukacyjne dla pacjentów z cukrzycą;
- stworzenie sieci kompleksowego leczenia otyłości u dorosłych oraz systemu opieki nad pacjentem wymagającym interwencji chirurgicznej;
- przeznaczanie środków z opłaty cukrowej na rozszerzanie dostępu do nowoczesnych opcji leczenia cukrzycy.
Zdaniem Marzanny Bieńkowskiej z Biura Rzecznika Praw Pacjenta cukrzyca jest jednym z największych wyzwań zdrowotnych i potrzebne są zmiany systemowe, do których należy wprowadzenie do szkół podstawowych we wrześniu 2021 roku przedmiotu „Wiedza o zdrowiu”, zwiększenie dostępu do diagnostyki i systemów monitorujących poziom cukru 24h oraz zniesienie limitów w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej.
Eksperci wyrażają jednak wątpliwości, czy pieniądze służące dofinasowaniu ochrony zdrowia oraz promocji sportu i aktywnego stylu życia, które powinny zostać przeznaczone na działania prewencyjne, diagnostyczne i terapeutyczne, nie zostaną przekierowane na inne cele budżetowe.
Prof. Grzegorz Dzida: cukrzyca zwiększa ryzyko cięższego przebiegu COVID-19
Źródło: PAP MediaRoom
