Trimetazydyna to lek stosowany głównie w leczeniu choroby niedokrwiennej serca, zwłaszcza dławicy piersiowej. Działa jako modulator metabolizmu komórkowego, poprawiając efektywność energetyczną komórek mięśnia sercowego w warunkach niedotlenienia. Trimetazydyna została sklasyfikowana jako środek dopingowy przez Światową Agencję Antydopingową (WADA) i znajduje się na liście substancji zakazanych od 2014 roku. Jest zakazana zarówno w trakcie zawodów, jak i poza nimi. Przez wykrycie śladowych ilości trimetazydyny w próbce moczu, zawieszona została Iga Świątek. Polskiej tenisistce groziła bardzo surowa kara, nawet 2 lata zawieszenia. To z tego powodu Iga Świątek wycofała się z turniejów w Seulu, Wuhan i Pekinie i straciła pozycję liderki rankingu WTA.
Międzynarodowa Agencja Integralności ds. Tenisa wykryła trimetazydynę w próbce moczu pobranej od Igi Świątek 12 sierpnia 2024 r. Wówczas oznaczono śladowe stężenie trimetazydyny (TMZ), substancji zabronionej przepisami antydopingowymi. Stężenie wynosiło 0,05 ng/ml. Polska tenisistka dowiedziała się wówczas z maila, że zostaje zawieszona do wyjaśnienia sprawy. Ze skutkiem natychmiastowym. Na szczęście skończyło się tylko na miesięcznej przerwie w grze. Śledztwo wykazało, że trimetazydyna (TMZ) odnalazła się w leku na sen – melatoninie, którą zażyła Iga Świątek.
Dlaczego trimetazydyna jest zakazana w sporcie?
Choć lek nie jest typowym środkiem zwiększającym wydolność, jego wpływ na metabolizm energetyczny może być wykorzystany w sporcie. Trimetazydyna poprawia efektywność wykorzystania tlenu w komórkach mięśniowych i sercowych, co teoretycznie może poprawić wydolność organizmu w sytuacjach niedotlenienia, takich jak intensywny wysiłek fizyczny. Do potencjalnych korzyści w sporcie zaliczyć można:
- Poprawę wydolności tlenowej: Ułatwia metabolizm glukozy, który jest bardziej efektywny energetycznie w porównaniu z metabolizmem tłuszczów.
- Lepszą regenerację: Dzięki oszczędzaniu tlenu w warunkach obciążenia organizmu, sportowiec może teoretycznie szybciej się regenerować.
- Opóźnianie zmęczenia mięśniowego: Może pomóc w dłuższym utrzymaniu intensywnego wysiłku.
Ryzyko stosowania w sporcie
- Złamanie przepisów antydopingowych: Użycie trimetazydyny może skutkować dyskwalifikacją, odebraniem medali i sankcjami.
- Efekty uboczne: Objawy neurologiczne, takie jak drżenie, mogą wpływać na wydajność sportowca.
Przykłady zastosowań w dopingu
W przeszłości wykrywano trimetazydynę w organizmach sportowców z różnych dyscyplin, w tym w sportach wytrzymałościowych (np. kolarstwo, biegi długodystansowe) i łyżwiarstwie figurowym. Jeden z głośniejszych przypadków dotyczył młodej rosyjskiej łyżwiarki figurowej Kamili Walijewej, u której wykryto obecność tego leku.
Mechanizm działania trimetazydyny
Trimetazydyna wpływa na metabolizm komórek serca, zmieniając sposób wykorzystywania energii. W warunkach niedokrwienia serce przechodzi z metabolizmu tlenowego glukozy na mniej efektywny metabolizm tłuszczów. Trimetazydyna hamuje enzym biorący udział w beta-oksydacji kwasów tłuszczowych, co zmusza komórki do zwiększenia metabolizmu glukozy. Proces ten jest bardziej efektywny pod względem zużycia tlenu, co zmniejsza objawy niedokrwienia.
Wskazania do stosowania trimetazydyny to stabilna dławica piersiowa (wspomagająco w profilaktyce napadów bólu dławicowego), poprawa tolerancji wysiłku, czasami stosowana w innych wskazaniach, takich jak szumy uszne i zawroty głowy pochodzenia błędnikowego.
Przeciwwskazania do stosowania trimetazydyny
- Choroba Parkinsona i inne schorzenia parkinsonopodobne.
- Ciężkie zaburzenia czynności wątroby lub nerek.
- Nadwrażliwość na substancję czynną.
Działania niepożądane za zażyciu trimetazydyny
- Mogą wystąpić objawy parkinsonizmu (drżenie, sztywność mięśni, zaburzenia chodu).
- Zawroty głowy, bóle głowy.
- Zaburzenia żołądkowo-jelitowe, takie jak nudności i biegunka.
- Reakcje alergiczne.
Ważne uwagi
Lek ten nie jest stosowany w przypadku ostrego napadu bólu dławicowego ani w leczeniu zawału serca. Jego działanie jest pomocnicze i długoterminowe, dlatego często stosuje się go w połączeniu z innymi lekami, np. beta-blokerami lub antagonistami wapnia.
Choć trimetazydyna ma znaczenie terapeutyczne, jej potencjalne właściwości wspomagające wydolność fizyczną sprawiają, że jest zakazana w sporcie. Zawodowi sportowcy powinni unikać jej stosowania, aby nie narażać się na sankcje dyscyplinarne.
Główny Inspektor Farmaceutyczny wstrzymał sprzedaż leku na receptę
Refundacja leków przeciwpadaczkowych
