Firma ViiV Healthcare przedstawiła obejmujące trzy lata dane dotyczące zmiany leczenia na produkt Dovato (dolutegrawir/lamiwudyna), które potwierdzają długoterminową i co najmniej równoważną skuteczność stosowania tego produktu, bez przypadków niepowodzenia wirusologicznego, w porównaniu z kontynuacją stosowania schematów co najmniej trójlekowych opartych na TAF.
Badanie fazy III TANGO to trzecia próba kliniczna dostarczająca dowodów na temat długoterminowego działania Dovato, które potwierdzają korzyści z wyboru tego produktu jako możliwej opcji zmiany leczenia uosób żyjących z HIV.
ViiV Healthcare, globalna spółka specjalizująca się w leczeniu zakażeń wirusem HIV, w której większościowy pakiet akcji posiada firma GlaxoSmithKline plc (GSK) i której akcjonariuszami są firmy Pfizer Inc. oraz Shionogi Limited, zaprezentowała podczas konferencji IDWeek 2021, odbywającej się wirtualnie w dniach 29 września – 3 października, obejmujące trzyletnie dane z badania TANGO. Przedstawione wyniki pokazują, że dwulekowy schemat leczenia w postaci produktu Dovato (dolutegrawir/lamiwudyna) jest co najmniej równoważny pod względem skuteczności i zapewnia wysoką barierę dla oporności w porównaniu z dalszym stosowaniem schematu co najmniej trójlekowego opartego na fumaranie alafenamidu tenofowiru (TAF) u żyjących z HIV-1 dorosłych z supresją wiremii, u których nie doszło do tej pory do niepowodzenia wirusologicznego.[1] Po trzech latach terapii żaden z pacjentów stosujących dolutegrawir/lamiwudynę (0% [0/369]) nie wykazał kryteriów potwierdzonego niepowodzenia wirusologicznego, natomiast w grupie pacjentów poddawanych leczeniu opartemu na TAF odnotowano trzy takie przypadki (<1% [3/372]). W żadnej z grup nie wykryto rozwoju mutacji warunkujących oporność1.
Dr Olayemi Osiyemi, założyciel, dyrektor generalny i prezes Triple O Medical Services and Triple O Research Institute P.A. w USA oraz główny autor i jeden z badaczy w badaniu TANGO, powiedział: „Zaprezentowane dane z długoterminowych badań dostarczają kolejnych dowodów, że u żyjących z HIV pacjentów z supresją wiremii zmiana leczenia ze schematu trójlekowego opartego na TAF na dolutegrawir/lamiwudynę pozwala nie tylko utrzymać supresję wiremii, ale stanowi również opcję terapeutyczną obejmującą mniejszą liczbę leków. Z uwagi na to, że zakażenie HIV uważa się obecnie za chorobę przewlekłą wymagającą przyjmowania leków przez całe życie, uzyskane wyniki dostarczają lekarzom danych, na podstawie których będą mogli z większą pewnością podjąć decyzję o zmianie leczenia u tych pacjentów z supresją wiremii, którzy przyjmują co najmniej trzy leki. Ponadto dane te wskazują, że w związku z ocenianym leczeniem nie zaobserwowano przypadków potwierdzonego niepowodzenia wirusologicznego, co jest ważne w kontekście badań o charakterze długoterminowym”.
Wyniki te potwierdziły również, że skojarzenie dolutegrawir/lamiwudyna było co najmniej równoważne z kontynuacją schematu TAF w analizie populacji zgodnej z zaplanowanym leczeniem po ekspozycji (ITT-E) obejmującej wszystkich uczestników poddanych randomizacji. Wniosek ten sformułowano w oparciu o odsetek pacjentów z RNA HIV-1 w osoczu ≥50 kopii/ml w 144. tygodniu (niepowodzenie wirusologiczne wg analizy typu snapshot: 0,3% [1/369] w por. z 1,3% [5/372]; skorygowana różnica: -1,1% [95% CI: -2,4%; 0,2%] odpowiednio dla grupy stosujących dolutegrawir/lamiwudynę i schemat oparty na TAF)1.
W populacji ITT-E odsetek pacjentów z RNA HIV-1 <50 kopii/ml był wysoki w obu badanych grupach, przy czym co najmniej równoważność wykazano u 85,9% (317/369) uczestników z grupy przyjmującej dolutegrawir/lamiwudynę w por. z 81,7% (304/372) w grupie stosującej schemat TAF; skorygowana różnica: 4,2% (95% CI: -1,1%, 9,5%)1.
Dr Kimberly Smith, MPH, dyrektorka ds. badań i rozwoju w firmie ViiV Healthcare, powiedziała: „Najnowsze wyniki badania TANGO wzmacniają znaczenie produktu Dovato wśród opcji terapeutycznych dostępnych dla pacjentów z HIV, dostarczając kolejnych dowodów na to, że pacjenci żyjący z HIV mają możliwość długoterminowego utrzymania supresji wiremii, przyjmując mniejszą liczbę leków”.
Całkowite wskaźniki zdarzeń niepożądanych były podobne w obu badanych grupach, przy czym w populacji przyjmującej dolutegrawir/lamiwudynę (6% [21/369]) wystąpiło więcej związanych z leczeniem zdarzeń 2.–5. stopnia niż w grupie stosującej schemat TAF (4% [13/371])1. Wskaźniki zdarzeń niepożądanych były podobne w obu badanych grupach w 48., 96., i 144. tygodniu. Najczęściej obserwowanymi związanymi z leczeniem zdarzeniami 2.–5. stopnia związanymi odpowiednio z dolutegrawirem/lamiwudyną i schematem TAF były: bezsenność (1% [4/369] vs 0% [0/371]), przyrost masy ciała (<1% [3/369] vs <1% [3/371]), zaparcia (<1% [2/369] vs <1% [1/371]), depresja (<1% [2/369] vs <1% [1/371]), wzdęcia (<1% [2/369] vs 0% [0/371]) i nudności (0% [0/369] vs <1% [2/371])1. Podobnie jak w przypadku wyników uzyskanych po 48 i 96 tygodniach, zmiany w zakresie parametrów lipidowych na czczo były zasadniczo korzystniejsze w grupie pacjentów stosujących dolutegrawir/lamiwudynę1. W grupie pacjentów przyjmujących dolutegrawir/lamiwudynę zaobserwowano redukcję stężenia cholesterolu całkowitego (TC), lipoprotein o dużej gęstości (HDL), lipoprotein o małej gęstości (LDL) i trójglicerydów, natomiast w grupie leczonej schematem opartym na TAF odnotowano wzrost tych parametrów, przy czym zmiany wskaźnika TC/HDL w obu badanych grupach były bardzo niewielkie1. W 144. tygodniu markery czynności proksymalnych kanalików nerkowych były porównywalne w obu grupach1.
Informacje o badaniu TANGO[2]
TANGO to randomizowane, otwarte, wieloośrodkowe badanie fazy III z grupą kontrolną otrzymującą aktywny lek, prowadzone w celu oceny skuteczności i bezpieczeństwa postępowania przeciwwirusowego polegającego na zmianie leczenia na dwulekową terapię obejmującą dolutegrawir/lamiwudynę u zakażonych HIV dorosłych, którzy osiągnęli supresję wiremii i stabilność podczas stosowania schematu opartego na fumaranie alafenamidu tenofowiru (TAF).
W badaniu uczestniczyły osoby dorosłe z zakażeniem HIV-1 leczonym przy użyciu schematów TAF, u których poziom RNA HIV-1 wynosił <50 kopii/ml przez co najmniej sześć miesięcy oraz nie wystąpiło niepowodzenie wirusologiczne ani nie rozwinęły się istotne mutacje oporności na nukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy (NRTI) ani inhibitory integrazy (INI), i u których nie potwierdzono zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu B. Pacjentów przydzielono do grupy zmiany leczenia na dolutegrawir/lamiwudynę lub kontynuacji terapii opartych na TAF do upływu 148. tygodnia. Pierwszorzędowym punktem końcowym był odsetek pacjentów z poziomem wiremii >50 kopii/ml w 48. tygodniu (algorytm Snapshot FDA) dla populacji zgodnej z zaplanowanym leczeniem po ekspozycji (ITT-E). Drugorzędowe punkty końcowe obejmowały skuteczność w tygodniu 96. i 144. w populacji ITT-E i wyodrębnionej zgodnie z protokołem badania (PP).
Informacje o produkcie Dovato (dolutegrawir/lamiwudyna)[3][4]
Preparat Dovato to przyjmowany raz na dobę w postaci pojedynczej tabletki schemat 2‑lekowy (2DR) zawierający połączenie inhibitora transferu nici integrazy (INSTI) – dolutegrawiru (Tivicay, 50 mg) z nukleozydowym inhibitorem odwrotnej transkryptazy (NRTI) – lamiwudyną (Epivir, 300 mg).
Dovato (dolutegrawir 50 mg/ lamiwudyna 300 mg, tabletki) jest dopuszczony do obrotu w UE z przeznaczeniem do leczenia zakażeń HIV-1 u osób dorosłych i młodzieży powyżej 12. roku życia, których masa ciała wynosi co najmniej 40 kg, bez stwierdzonej lub podejrzewanej oporności na INSTI i lamiwudynę. W USA produkt Dovato jest zarejestrowany jako kompletne leczenie zakażenia HIV-1 u pacjentów dorosłych, którzy nie przyjmowali wcześniej leków przeciwretrowirusowych (ARV), oraz jako schemat leczenia zastępujący obecną terapię u pacjentów z supresją wiremii (RNA HIV-1 <50 kopii/ml), leczonych stabilną dawką leków przeciwretrowirusowych, bez niepowodzenia leczenia w wywiadzie i bez stwierdzonej oporności na poszczególne składniki produktu Dovato.
Preparat Dovato bazuje na dwóch, a nie tradycyjnych trzech, lekach hamujących cykl replikacji wirusa w dwóch różnych lokalizacjach. INSTI, tak jak dolutegrawir, blokują replikację HIV, zapobiegając integracji wirusowego DNA z materiałem genetycznym ludzkich komórek układu odpornościowego (limfocytów T). Etap ten odgrywa kluczową rolę w cyklu replikacji HIV i jest odpowiedzialny za rozwój przewlekłego zakażenia. Lamiwudyna to NRTI, którego mechanizm działania polega na inhibicji konwersji kwasu rybonukleinowego (RNA) wirusa do kwasu dezoksyrybonukleinowego (DNA), co z kolei hamuje proces namnażania się wirusa.
Dovato jest zarejestrowany w USA, Europie, Japonii, Australii i innych krajach świata.
Znaki towarowe stanowią własność grupy spółek ViiV Healthcare lub są przez nią licencjonowane.
Ważne informacje na temat bezpieczeństwa preparatu Dovato (50 mg dolutegrawiru/300 mg lamiwudyny), tabletki
WSKAZANIE
Dovato jest wskazany do stosowania jako kompletne leczenie zakażeń HIV-1 u pacjentów dorosłych i młodzieży powyżej 12 r.ż, którzy nie przyjmowali wcześniej leków przeciwretrowirusowych (ARV), oraz jako schemat leczenia zastępujący obecną terapię u pacjentów z supresją wiremii (RNA HIV-1 <50 kopii/ml), leczonych stabilną dawką leków przeciwretrowirusowych, bez niepowodzenia leczenia w wywiadzie i bez stwierdzonej oporności na poszczególne składniki produktu Dovato.
WAŻNE INFORMACJE DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA
OSTRZEŻENIE: PACJENCI ZE WSPÓŁISTNIEJĄCYM ZAKAŻENIEM WIRUSEM ZAPALENIA WĄTROBY TYPU B (HBV) I WIRUSEM LUDZKIEGO NIEDOBORU ODPORNOŚCI (HIV‑1): POJAWIENIE SIĘ HBV OPORNEGO NA LAMIWUDYNĘ I ZAOSTRZENIA HBV
U wszystkich pacjentów zakażonych HIV‑1 należy wykonać badanie na obecność HBV przed rozpoczęciem lub w trakcie rozpoczynania leczenia produktem DOVATO. Odnotowano pojawianie się opornych na lamiwudynę wariantów HBV w związku ze stosowaniem schematów terapii przeciwretrowirusowej zawierających lamiwudynę. W przypadku stosowania produktu DOVATO u pacjentów z koinfekcją HIV‑1 i HBV należy rozważyć odpowiednie dodatkowe leczenie przewlekłego zakażenia HBV; w przeciwnym razie należy rozważyć zastosowanie alternatywnego schematu terapii.
U pacjentów z koinfekcją HIV‑1 i HBV, którzy przerwali przyjmowanie lamiwudyny, składnika produktu DOVATO, obserwowano przypadki ciężkiego, nagłego zaostrzenie wirusowego zapalenia wątroby typu B. U takich pacjentów należy uważnie monitorować czynność wątroby, a w razie potrzeby rozpocząć leczenie zakażenia HBV.
Przeciwwskazania
- Produktu leczniczego DOVATO nie należy stosować u pacjentów, u których w przeszłości wystąpiła reakcja nadwrażliwości na dolutegrawir lub lamiwudynę.
- Produktu leczniczego DOVATO nie należy stosować u pacjentów stosujących dofetylid.
Ostrzeżenia i środki ostrożności
Reakcje nadwrażliwości:
- Opisywano reakcje nadwrażliwości występujące podczas stosowania dolutegrawiru, takie jak wysypka, objawy ogólnoustrojowe, a niekiedy zaburzenia narządowe, w tym uszkodzenie wątroby.
- Leczenie produktem DOVATO należy przerwać natychmiast po wystąpieniu ciężkich objawów przedmiotowych i podmiotowych skórnych lub reakcji nadwrażliwości, ponieważ opóźnienie takiej decyzji może doprowadzić do rozwinięcia się reakcji zagrażającej życiu. Należy kontrolować stan kliniczny pacjenta, w tym aktywność aminotransferaz wątrobowych, a w razie potrzeby wdrożyć odpowiednie leczenie.
Hepatotoksyczność:
- Opisywano zdarzenia niepożądane dotyczące wątroby, w tym przypadki hepatotoksyczności (podwyższone parametry biochemiczne wątroby, zapalenie wątroby i ostrą niewydolność wątroby), u pacjentów stosujących schemat terapeutyczny zawierający dolutegrawir, u których nie odnotowano w wywiadzie choroby wątroby i możliwych do zidentyfikowania czynników ryzyka.
- Pacjenci ze współistniejącym zakażeniem wirusem zapalenia wątroby typu B lub C lub znacznym zwiększeniem aktywności aminotransferaz przed leczeniem mogą być obciążeni większym ryzykiem nasilenia się lub wystąpienia podwyższonej aktywności aminotransferaz w związku z przyjmowaniem produktu DOVATO. W niektórych przypadkach zwiększenie aktywności aminotransferaz odpowiadało zespołowi rekonstrukcji immunologicznej lub reaktywacji wirusowego zapalenia wątroby typu B, szczególnie w sytuacji, gdy przerwano leczenie wirusowego zapalenia wątroby.
- Zaleca się monitorowanie pacjentów pod kątem hepatotoksyczności.
Szkodliwe oddziaływanie na zarodek i płód:
- Należy ocenić zagrożenia i korzyści ze stosowania produktu Dovato i omówić je z pacjentką, aby określić, czy w czasie zapłodnienia oraz w pierwszym trymestrze ciąży należy rozważyć alternatywne leczenie inne niż dolutegrawir ze względu na ryzyko wystąpienia wad cewy nerwowej.
- Zaleca się wykonanie testu ciążowego przed rozpoczęciem stosowania produktu DOVATO. Kobietom mogącym zajść w ciążę należy udzielić porad na temat systematycznego stosowania skutecznej antykoncepcji.
Kwasica mleczanowa oraz ciężka hepatomegalia ze stłuszczeniem wątroby:
W populacji pacjentów otrzymujących analogi nukleozydów, w tym lamiwudynę, obserwowano przypadki śmiertelne. Leczenie produktem DOVATO należy odstawić, jeśli parametry oceny klinicznej lub laboratoryjnej sugerują kwasicę mleczanową lub wyraźną hepatotoksyczność, w tym hepatomegalię i stłuszczenie wątroby bez znacznego zwiększenia aktywności aminotransferaz.
Mogą wystąpić działania niepożądane lub może dojść do utraty odpowiedzi wirusologicznej wskutek interakcji pomiędzy lekami podczas jednoczesnego stosowania preparatu DOVATO i innych produktów leczniczych (zob. Przeciwwskazania i Interakcje z innymi produktami leczniczymi).
U pacjentów stosujących produkt DOVATO opisywano przypadki zespołu rekonstrukcji immunologicznej, w tym występowanie zaburzeń autoimmunologicznych ze zmiennym czasem do wystąpienia.
Działania niepożądane
Najczęściej zgłaszane działania niepożądane (częstość występowania ≥ 2%, dowolnego stopnia) w grupie stosującej DOVATO obejmowały: bóle głowy (3%), nudności (2%), biegunkę (2%), bezsenność (2%), zmęczenie (2%) i lęk (2%).
Interakcje z innymi lekami
- Więcej informacji na temat potencjalnie istotnych interakcji z innymi lekami przedstawiono w pełnej charakterystyce produktu leczniczego DOVATO.
- Produkt DOVATO stanowi kompletną terapię. Nie zaleca się stosowania go jednocześnie z innymi lekami przeciwretrowirusowymi w leczeniu zakażenia HIV‑1.
- Produkty lecznicze będące induktorami lub inhibitorami CYP3A lub UGT1A1 mogą oddziaływać na stężenie dolutegrawiru w osoczu.
- Produkt DOVATO należy przyjmować 2 godziny przed lub 6 godzin po przyjęciu zawierających poliwalentne kationy środków zobojętniających kwas żołądkowy lub leków przeczyszczających, sukralfatu, doustnych suplementów zawierających żelazo lub wapń bądź leków buforowanych. Produkt DOVATO i suplementy zawierające wapń lub żelazo można ewentualnie przyjmować w trakcie posiłku.
Innowatory 2021: Bezpieczniejsza terapia dla zakażonych HIV
Stosowanie w szczególnych populacjach
- Ciąża: Nie ma wystarczających danych na temat stosowania produktu leczniczego DOVATO u kobiet w ciąży, aby definitywnie ocenić związane z tym ryzyko wystąpienia wad wrodzonych i poronienia. Utworzono rejestr leków przeciwretrowirusowych stosowanych w ciąży. Kobiety mogące zajść w ciążę należy informować o potencjalnym ryzyku wystąpienia wad rozwojowych cewy nerwowej. Należy ocenić zagrożenia i korzyści związane ze stosowaniem produktu DOVATO i omówić je z pacjentką, aby określić, czy w czasie od zapłodnienia do końca pierwszego trymestru ciąży należy rozważyć alternatywne leczenie inne niż dolutegrawir lub czy ciąża została potwierdzona w pierwszym trymestrze.
- Laktacja: Nie zaleca się karmienia piersią ze względu na możliwość przeniesienia zakażenia HIV‑1, rozwoju oporności u niemowląt z HIV oraz wystąpienia działań niepożądanych u niemowląt karmionych piersią.
- Kobiety i mężczyźni w wieku rozrodczym: Zaleca się wykonanie testu ciążowego przed rozpoczęciem stosowania produktu DOVATO. Przyjmującym DOVATO kobietom mogącym zajść w ciążę należy udzielić porad na temat systematycznego stosowania skutecznej antykoncepcji.
- Zaburzenia czynności nerek: Nie zaleca się stosowania produktu DOVATO u pacjentów z klirensem kreatyniny <30 ml/min. Pacjentów z klirensem kreatyniny utrzymującym się w zakresie do 30 do 49 ml/min należy monitorować w kierunku toksyczności hematologicznej, która może powodować konieczność modyfikacji dawki lamiwudyny jako jednego ze składników terapii.
- Zaburzenia czynności wątroby: Nie zaleca się stosowania produktu DOVATO u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby (klasy C według Childa‑Pugha).
Szczegółowe informacje dotyczące przepisywania produktu Dovato, w tym przeciwwskazania oraz specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności, zawarto w pełnej europejskiej Charakterystyce Produktu Leczniczego. Informacje dotyczące produktu zatwierdzone w Stanach Zjednoczonych zawarto w Charakterystyce produktu leczniczego obowiązującej w USA, w tym w Ostrzeżeniu w ramce.
Informacje o spółce ViiV Healthcare
ViiV Healthcare jest globalną spółką specjalizującą się w leczeniu zakażenia wirusem HIV, założoną w listopadzie 2009 r. przez spółki GlaxoSmithKline (LSE: GSK) i Pfizer (NYSE: PFE) w celu oferowania nowych metod leczenia i opieki medycznej osobom żyjącym z wirusem HIV oraz narażonym na zakażenie. W październiku 2012 r. do spółki przystąpiła firma Shionogi. Celem spółki jest głębsze i szersze niż do tej pory zajęcie się problematyką zakażenia HIV i AIDS oraz zastosowanie nowego podejścia do dostarczania skutecznych i innowacyjnych leków przeznaczonych do leczenia i profilaktyki zakażeń HIV oraz do wspierania społeczności osób dotkniętych zakażeniem HIV.
Oświadczenie dotyczące stwierdzeń odnoszących się do przyszłości
GSK przestrzega inwestorów, że wszelkie stwierdzenia odnoszące się do przyszłości oraz prognozy przedstawione przez GSK, w tym te zawarte w niniejszym komunikacie, są obarczone ryzykiem i niepewnością, które mogą spowodować, że rzeczywiste wyniki będą znacznie odbiegać od prognozowanych. Wynika to między innymi z czynników opisanych w raporcie rocznym spółki przedłożonym na formularzu 20‑F za rok 2020 oraz ewentualnych skutków pandemii COVID-19.
Piśmiennictwo
[1] Osiyemi O., Ajana F., Bisshop F. i wsp. Switching to DTG/3TC Fixed-Dose Combination (FDC) Is Non-inferior to Continuing a TAF-Based Regimen (TBR) in Maintaining Virologic Suppression through 144 Weeks (Badanie TANGO). Prezentacja podczas IDWeek 2021.
[2] Clinicaltrials.gov. Switch Study to Evaluate Dolutegravir Plus Lamivudine in Virologically Suppressed Human Immunodeficiency Virus Type 1 Positive Adults (TANGO). Dostępne pod adresem: https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT03446573. Dostęp: wrzesień 2021 r.
[3] Charakterystyka produktu leczniczego Dovato obowiązująca w UE. Marzec 2021 r. Dokument dostępny pod adresem: https://www.medicines.org.uk/emc/product/10446/smpc. Dostęp: wrzesień 2021 r.
[4] Charakterystyka produktu leczniczego Dovato obowiązująca w USA. Dokument dostępny pod adresem: https://www.gsksource.com/pharma/content/dam/GlaxoSmithKline/US/en/Prescribing_Information/Dovato/pdf/DOVATO-PI-PIL.PDF„Dostęp: wrzesień 2021 r.
IFMSA-Poland: Edukacja HIV w salonie piękności, urzędzie i szkole jazdy